
Zgodnie z art. 135 § 1 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2017 r. poz. 682 ze zm.) – dalej: „k.r.o.” – zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od:
Pojęcie „usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego” jest terminem niedookreślonym, niezdefiniowanym ustawowo, a to oznacza, iż pojęcie to wymaga analizy w kontekście indywidualnie zaistniałej sytuacji.
Przez usprawiedliwione potrzeby dziecka rozumieć należy najogólniej rzecz ujmując potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy.
Możliwości zarobkowe zaś osoby zobowiązanej do alimentów to nie tylko dochody, jakie osoba ta faktycznie osiąga, ale także zarobki i profity, które osoba ta mogłaby osiągnąć przy dołożeniu należytej staranności oraz wykorzystaniu posiadanych sił i kwalifikacji, ale ich nie uzyskuje z przyczyn, które nie zasługują na uwzględnienie.
Z uwagi na niedookreślony charakter pojęć zastosowanych w art. 135 § 1 k.r.o., w procesie sądowym dla ustalenia zakresu świadczeń alimentacyjnych istotne znacznie ma postępowanie dowodowe. W uchwale Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1987 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 91/86 (OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42, teza XV) Sąd ten podkreślił, że rozpoznając sprawę o alimenty sąd powinien wykazać szczególną aktywność w gromadzeniu i przeprowadzaniu dowodów w celu prawidłowego ustalenia rzeczywistych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Sąd Najwyższy wskazał, że sądy zbyt często poprzestają na przeprowadzeniu dowodów z zaświadczeń o wysokości bieżących zarobków stron. Ponadto, w niedostatecznym stopniu uwzględniają zakres, w jakim osoba, u której uprawniony przebywa, spełnia obowiązek alimentacyjny przez osobiste starania o jego utrzymanie (uzasadnienie tezy XV).